Hij kon het niet hebben geweten toen hij mij zag aankomen. "Weer een argeloze westerling", moet hij gedacht hebben, de enthousiaste verkoper van bedoeïenenkoffie op het plein der martelaren, downtown Damascus. Met zijn koperen gevaarte op de rug loopt hij de hele dag het plein rond om zijn koffie aan de man te brengen.

We waren de vorige avond in Damascus aangekomen na een lange reisdag. De schipholtaxi pikte ons om zes uur ’s ochtends in Heerlen op en om 1 uur ’s nachts lagen we in Damascus in bed. Ons fototoestel had het op de reisdag al begeven, de aankomst in Syrie was donker, benauwd en allerminst uitnodigend. We kregen van onze lokale begeleider vooral te horen wat we niet mochten doen. Ondanks dat we nog steeds zin hadden in de reis, was de stemming effe onder ANP.

De volgende ochtend was de wandeling naar het oude centrum kort, maar Damascus overvalt je op zo’n eerste dag. De geur, de drukte, het kabaal. Rijen auto’s wringen zich toeterend door de stad. Met gevaar voor eigen leven storten we ons de weg over. Dit is weer wennen, overal spreken mensen je aan of je geld wil wisselen, iets wil kopen, of mee naar hun mooie winkel wil komen. Op dat moment kreeg hij me in het oog. Ik liep een beetje achter ons groepje aan, al mijn zintuigen werden gebombardeerd met indrukken. Krampachtig probeerde ik me af te sluiten voor de omstanders, want elke keer dat ik maar even oogcontact dreigde te maken, werd ik aangesproken. Oh ja…. afsluiten, blik op oneindig en negeren maar, ja zo gaat het…. Maar ja de verkoper van bedoeïenenkoffie was een professional en bedreven in de kunst van het commercieel verleiden. Een roofvogel die zich op z’n prooi stort.

Voor ik het in de gaten had, had ik een klein kopje koffie in m’n hand. “Taste iet, its for free”…. Ik hield m’n pas in, de groep liep door. Een kort moment van twijfel hield me gevangen. "Ach ja", dacht ik, "kan geen kwaad", hij zegt het zelf, “iets for free”. Ik dronk het kopje sterke drab op. En nog voor ik kon reageren schonk hij nogmaals in en eiste 1 dollar voor dit minuscule kopje plm. 20 cc. De koffie smaakte, maar zijn wijze van handeldrijven was me toch te gortig. Dit had hij niet moeten doen. Het was m’n dag al niet en nu dit…Zonder verder na te denken, voelde ik mijn Midden-Oosten gevoel weer terugkomen en ik sloeg zijn koffie achterover. Weiger vervolgens te betalen en loop onder de uitspraak “thanks, but its for free”, verder de groep achterna. Geschrokken van mijn eigen overmoed durf ik niet meer om te kijken en loop stevig door. Ik verwacht geschreeuw, wilde gebaren, verhitte gemoederen. Ongetwijfeld zou een woedende menigte zich op me storten en deze westerse uitbuiter opknopen, maar niets van dit alles. Mijn door journaals en actualiteitenrubrieken gekleurde fantasie is hier niet op voorbereid. Het blijft stil achter me.

Heb ik de handelaar overbluft? Een nieuw beeld vult mijn gedachten. Een verbouwereerde koffieverkoper staat sprakeloos op het plein der martelaren, downtown Damascus. Hij ziet een toerist zonder te betalen weglopen en denkt: “Zoiets kan alleen in het Midden-Oosten”. Hij kon het niet geweten hebben toen hij mij zag aankomen…. Ik trouwens ook niet.